1.  Η μεθοδολογία της έρευνας

Ειδικότερα, στο παραδοτέο κείμενο υπ’ αρ. «1. Η μεθοδολογία της έρευνας» αναλύονται ενδεικτικά ο στόχος της έρευνας, η ταυτότητα της έρευνας, οι μορφές και η φύση της έρευνας (διερευνητική, επεξηγητική, περιγραφική έρευνα και έρευνα αξιολόγησης), η δειγματοληψία της έρευνας, η συλλογή και η επεξεργασία των δεδομένων, η μέθοδος και οι τεχνικές της έρευνας (η κατάρτιση, η κοινοποίηση και συμπλήρωση των ερωτηματολογίων και η διατύπωση των ερωτήσεων) και ο συνδυασμός ποιοτικής και ποιοτικής έρευνας. Επιπρόσθετα, παρουσιάζεται η ερευνητική ομάδα. Σημαντική στο εν λόγω παραδοτέο είναι η ανάλυση της προβληματικής του διαδικτύου ως εργαλείου στην έρευνα καθώς και οι περιορισμοί της έρευνας. Για τη συγγραφή του εν λόγω κειμένου πραγματοποιήθηκε σύγχρονη και πρωτότυπη βιβλιογραφική έρευνα σε διεθνή και ελληνική επιστημονική βιβλιογραφία και επιστημονικά περιοδικά και χρησιμοποιήθηκαν ευρωπαϊκά και διεθνή νομικά κείμενα και άλλα στοιχεία.

Εκπληρωθέντες ερευνητικοί στόχοι:

  • σχεδιασμός περιγραφικής / επεξηγητικής έρευνας και έρευνας αξιολόγησης / αποτίμησης με πρωτογενή δεδομένα σε δείγμα σκοπιμότητας (χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης) (έρευνα η οποία θα διεξαχθεί στην Ε.Ε.3)
  • κατάρτιση σχετικού ερωτηματολογίου (για την έρευνα της Ε.Ε.3)

2.  Κατάρτιση υποθέσεων έρευνας αναφορικά με τη γνώμη και τη συμπεριφορά των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Ειδικότερα, στο παραδοτέο κείμενο υπ’ αρ. «2. Κατάρτιση υποθέσεων έρευνας αναφορικά με τη γνώμη και τη συμπεριφορά των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» διατυπώνονται και αναλύονται οι υποθέσεις της παρούσας έρευνας και συγκεκριμένα:

  1. Η διασπορά ψευδών ειδήσεων (fake news, hoaxes) μέσω διαδικτύου

– Τα χαρακτηριστικά στοιχεία αναγνώρισης των ψευδών ειδήσεων από τους χρήστες

– Η διόγκωση των δυνατοτήτων διασποράς μέσω διαδικτύου και οι τρόποι διασποράς ως χαρακτηριστικό στοιχείο των ψευδών ειδήσεων

  1. Θυματοποίηση χρηστών του διαδικτύου

Οικονομική ζημία ή/και οικονομικό όφελος;

  1. Έλεγχος γενικοπροληπτικής αποτελεσματικότητας της ελληνικής ποινικής νομοθεσίας και προτάσεις de lege ferenda για τη σύγχρονη νομοθετική αντιμετώπιση
  2. Εναλλακτικοί τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης της διασποράς ψευδών ειδήσεων

Για τη συγγραφή του εν λόγω κειμένου και τη διατύπωση των υποθέσεων έρευνας πραγματοποιήθηκε σύγχρονη και πρωτότυπη βιβλιογραφική έρευνα σε διεθνή και ελληνική επιστημονική βιβλιογραφία και επιστημονικά περιοδικά και χρησιμοποιήθηκαν ευρωπαϊκά και διεθνή νομικά κείμενα και άλλα στοιχεία.

Εκπληρωθέντες ερευνητικοί στόχοι:

  • σχεδιασμός περιγραφικής / επεξηγητικής έρευνας και έρευνας αξιολόγησης / αποτίμησης με πρωτογενή δεδομένα σε δείγμα σκοπιμότητας (χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης) (έρευνα η οποία θα διεξαχθεί στην Ε.Ε.3)
  • σχεδιασμός ερευνητικών υποθέσεων σχετικών με τη γνώμη και τη συμπεριφορά των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την αξιολόγηση της ισχύουσας νομοθεσίας και προτάσεις εγκληματοπροληπτικών θεσμών και πρακτικών

3.  Ερωτηματολόγιο σχετικά με τις ως άνω υποθέσεις

Στο συγκεκριμένο παραδοτέο κείμενο υπ’ αρ. «3. Ερωτηματολόγιο σχετικά με τις ως άνω υποθέσεις» παρουσιάζεται αρχικά η συνοδευτική και ενημερωτική επιστολή του ερωτηματολογίου, η οποία αποτελεί εισαγωγή του ερωτηματολογίου και απευθύνεται από την ερευνητική ομάδα στους συμμετέχοντες και στις συμμετέχουσες στην έρευνα. Έπειτα, παρουσιάζονται οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου μαζί με τις διαθέσιμες απαντήσεις, σε περίπτωση ερωτήσεων κλειστού τύπου. Στην τρίτη ενότητα του κειμένου παρουσιάζεται ανάλυση ανά ερώτηση του ερωτηματολογίου.

Για τη συγγραφή του εν λόγω κειμένου και την κατάρτιση του ερωτηματολογίου πραγματοποιήθηκε σύγχρονη και πρωτότυπη βιβλιογραφική έρευνα σε διεθνή και ελληνική επιστημονική βιβλιογραφία και επιστημονικά περιοδικά, χρησιμοποιήθηκαν ευρωπαϊκά και διεθνή νομικά κείμενα και άλλα στοιχεία και κυρίως αξιοποιήθηκαν όλα τα στοιχεία τα οποία έχουν μέχρι στιγμής συγκεντρωθεί κατά την υλοποίηση του ερευνητικού έργου.

Εκπληρωθέντες ερευνητικοί στόχοι:

  • σχεδιασμός περιγραφικής / επεξηγητικής έρευνας και έρευνας αξιολόγησης / αποτίμησης με πρωτογενή δεδομένα σε δείγμα σκοπιμότητας (χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης) (έρευνα η οποία θα διεξαχθεί στην Ε.Ε.3)
  • σχεδιασμός ερευνητικών υποθέσεων σχετικών με τη γνώμη και τη συμπεριφορά των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την αξιολόγηση της ισχύουσας νομοθεσίας και προτάσεις εγκληματοπροληπτικών θεσμών και πρακτικών
  • την κατάρτιση σχετικού ερωτηματολογίου (για την έρευνα της Ε.Ε.3)

4.  Διενέργεια της πιλοτικής έρευνας – Ανάλυση των προβλημάτων που προέκυψαν

Στο συγκεκριμένο παραδοτέο κείμενο υπ’ αρ. «4. Διενέργεια της πιλοτικής έρευνας – Ανάλυση των προβλημάτων που προέκυψαν» κατ’ αρχάς πραγματοποιείται θεωρητική προσέγγιση της έννοιας της πιλοτικής έρευνας (ορισμός, στοχοθεσία, πλεονεκτήματα και μορφές της πιλοτικής έρευνας, ερωτηματολόγιο και αποτελέσματα, οι διαφορές της πιλοτικής έρευνας από την κύρια έρευνα).

Στο δεύτερο μέρος ως θεμελιώδες τμήμα της ερευνητικής διαδικασίας παρουσιάζεται και αναλύεται η ημιδομημένη συνέντευξη που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου με τον Θάνο Σιτίστα (εκπρόσωπος της ομάδας fact-checkers ellinikahoaxes). Τμήμα αυτής της ημιδομημένης συνέντευξης παρουσιάστηκε και στις διαλέξεις που έλαβαν χώρα από τον επιστημονικό υπεύθυνο έρευνας στο Hochschule der Medien τον Ιανουάριο του 2020.

Στο τρίτο μέρος του κειμένου παρουσιάζεται η πιλοτική έρευνα η οποία έλαβε χώρα στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου καθώς και οι παρατηρήσεις που προέκυψαν από την διενέργειά της (γενικές παρατηρήσεις, παρατηρήσεις επί της συνοδευτικής επιστολής του ερωτηματολογίου, παρατηρήσεις επί του ερωτηματολογίου και συγκεκριμένων ερωτήσεων του ερωτηματολογίου, παρατηρήσεις τεχνικής φύσεως αναφορικά με το σχέδιο ερωτηματολογίου). Επίσης, παρουσιάζεται τα ερευνητικά αποτελέσματα του δείγματος της πιλοτικής έρευνας και οι σχετικές παρατηρήσεις που προέκυψαν. Τέλος, στο πλαίσιο της αποτίμησης της πιλοτικής έρευνας διατυπώνονται προτάσεις αξιοποίησής της στο πλαίσιο της κύριας έρευνας.

Εκπληρωθέντες ερευνητικοί στόχοι:

  • σχεδιασμός περιγραφικής / επεξηγητικής έρευνας και έρευνας αξιολόγησης / αποτίμησης με πρωτογενή δεδομένα σε δείγμα σκοπιμότητας (χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης) (έρευνα η οποία θα διεξαχθεί στην Ε.Ε.3)
  • σχεδιασμός ερευνητικών υποθέσεων σχετικών με τη γνώμη και τη συμπεριφορά των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την αξιολόγηση της ισχύουσας νομοθεσίας και προτάσεις εγκληματοπροληπτικών θεσμών και πρακτικών
  • την κατάρτιση σχετικού ερωτηματολογίου (για την έρευνα της Ε.Ε.3)
  • συμμετοχή σε συνέδρια σχετικά με το θέμα στην Ελλάδα και το εξωτερικό

5.  Πραγματοποίηση ανάλυσης δεδομένων σε κοινωνικά δίκτυα

Στο συγκεκριμένο παραδοτέο κείμενο υπ’ αρ. «5. Πραγματοποίηση ανάλυσης δεδομένων σε κοινωνικά δίκτυα» κατ’ αρχάς πραγματοποιείται θεωρητική προσέγγιση στα ζητήματα των κοινωνικών δικτύων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ό,τι αφορά ορολογικά ζητήματα και ζητήματα λειτουργίας των εν λόγω υπηρεσιών. Επίσης, παρατίθεται η ανάπτυξη της έννοιας των κοινωνικών δικτύων στη θεωρητική επιστημονική σκέψη, με ιδιαίτερες αναφορές σε σχετικές κοινωνιολογικές προσεγγίσεις, και η εξέλιξη και η εφαρμογή της ανάλυσης των κοινωνικών δικτύων καθώς και οι ειδικές μορφές διασποράς και επεξεργασίας δεδομένων στα κοινωνικά δίκτυα. Εν συνεχεία, ειδική αναφορά πραγματοποιείται στη θεωρία κοινωνικής επιρροής στα κοινωνικά δίκτυα και στα πεδία μελέτης, τις μορφές, τις μεθόδους και τα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων στα κοινωνικά δίκτυα.

Τέλος, μετά από ειδική επικοινωνία με το κοινωνικό δίκτυο twitter και τη χορήγηση ειδικής άδειας, αξιοποιούνται δεδομένα από το twitter σε 3 περιπτώσεις μελέτης αναφορικά με ανάλυση συναισθήματος και δημιουργία εγωκεντρικού δικτύου-γράφου, όπου υπολογίζονται μέτρα του γράφου και στατιστικά  κόμβων του γράφου.

Τα ως άνω ευρήματα καταδεικνύουν τον ρόλο των κοινωνικών δικτύων στη διασπορά παραπληροφόρησης και επηρεάζουν τον σχεδιασμό της έρευνας σε επίπεδο διαδικασίας, ερευνητικών υποθέσεων και ερωτηματολογίου.

Εκπληρωθέντες ερευνητικοί στόχοι:

  • σχεδιασμός περιγραφικής / επεξηγητικής έρευνας και έρευνας αξιολόγησης / αποτίμησης με πρωτογενή δεδομένα σε δείγμα σκοπιμότητας (χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης) (έρευνα η οποία θα διεξαχθεί στην Ε.Ε.3)
  • σχεδιασμός ερευνητικών υποθέσεων σχετικών με τη γνώμη και τη συμπεριφορά των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την αξιολόγηση της ισχύουσας νομοθεσίας και προτάσεις εγκληματοπροληπτικών θεσμών και πρακτικών
  • την κατάρτιση σχετικού ερωτηματολογίου (για την έρευνα της Ε.Ε.3)